Z A P A N B R A T
BONSAI - MINIATUROWY STARUSZEK
Im mniejsze, tym lepsze. Im bardziej skarlałe i poskręcane tym ładniejsze. Im bardziej stare, tym cenniejsze. W Japonii bonsai przekazywane jest w spadku z pokolenia na pokolenie, jak rodowe klejnoty w Europie.
​
brusselsbonsai.com
Miniaturyzacja drzew i krzewów oraz tworzenie krajobrazów w niewielkich, ceramicznych naczyniach - bo to dokÅ‚adnie kryje siÄ™ pod nazwÄ… bonsai, jest niezwykle starÄ… tradycjÄ… wywodzÄ…cÄ… siÄ™ z Dalekiego Wschodu. NarodziÅ‚a siÄ™ w Chinach okoÅ‚o 1200 lat temu, stamtÄ…d w Å›redniowieczu trafiÅ‚a do Japonii i Korei, a dopiero sto lat temu zaczęła podbijać serca Europejczyków i Amerykanów. Niestety oferowane obecnie w kwiaciarniach bonsai produkowane sÄ… na skalÄ™ przemysÅ‚owÄ… i nie majÄ… wiele wspólnego z tradycyjnÄ… sztukÄ… bonsai.
​
Bonsai jest sztukÄ… niezwykle efektownÄ…, lecz na efekt ten trzeba sobie zapracować naprawdÄ™ ciężkÄ… i mozolnÄ… pracÄ…. EsencjÄ™ sztuki bonsai zawrzeć można w jednym zdaniu: otrzymać w jak najmniejszym pojemniku zminiaturyzowane do granic możliwoÅ›ci drzewko, przypominajÄ…ce pokrojem okazy rosnÄ…ce w naturze i dorównujÄ…ce im pod wzglÄ™dem wieku. Bonsai to nie rzeźba, o uformowanym raz na zawsze ksztaÅ‚cie. Drzewko roÅ›nie, zmienia wyglÄ…d, dlatego trzeba mieć na uwadze to, że bonsai formuje siÄ™ przez caÅ‚e życie (a nawet dÅ‚użej) i wymaga staÅ‚ej i regularnej pielÄ™gnacji.
brusselsbonsai.com
Najważniejsze to znaleźć odpowiedni materiaÅ‚ i odpowiednio go uksztaÅ‚tować. CaÅ‚a tajemnica formowania bonsai polega na wÅ‚aÅ›ciwym przycinaniu, podlewaniu i nawożeniu drzewka. WażnÄ… rolÄ™ odgrywa też pojemnik, zawsze nieco przyciasny, bo to gÅ‚ównie dziÄ™ki niemu uzyskuje siÄ™ miniaturowe rozmiary, siÄ™gajÄ…ce najwyżej kilkudziesiÄ™ciu centymetrów. Bonsai hodowane w takich warunkach wytwarza stosunkowo maÅ‚y system korzeniowy, a to on odpowiada za pobieranie wody i soli mineralnych. Dlatego nie może ono normalnie siÄ™ rozwijać i ulega skarÅ‚owaceniu. DodajÄ…c do tego odrobinÄ™ zabiegów kosmetycznych, takich jak przycinanie korzeni i pÄ™dów, podwiÄ…zywanie i wyginanie - możemy uzyskać wdziÄ™czny okaz bÄ™dÄ…cy ozdobÄ… naszego mieszkania.
W ciÄ…gu wieków w japoÅ„skiej sztuce bonsai rozwinęło siÄ™ kilka podstawowych stylów: styl kaskadowy, imitujÄ…cy drzewa zwisajÄ…ce w warunkach naturalnych z wystÄ™pów skalnych, drzewko o wielu pniach (zwykle liczba pni jest nieparzysta), drzewko o koronie miotlastej, gdzie konary wyrastajÄ… równomiernie we wszystkich kierunkach, czy lasek, który wzbudza najwiÄ™kszy zachwyt, utworzony z kilku drzew tego samego gatunku, różniÄ…cych siÄ™ jednak wiekiem i wielkoÅ›ciÄ….
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
W zasadzie każde drzewo lub krzew nadajÄ… siÄ™ na bonsai. PrzeszkodÄ…, która eliminuje niektóre gatunki sÄ… takie cechy jak: kruche i Å‚amliwe pÄ™dy, trudność formowania, duże liÅ›cie, kwiaty lub owoce.
​
​
​
​
​
JeÅ›li chodzi o warunki hodowania bonsai to można je podzielić na dwie grupy: do mieszkaÅ„ (tzw. indoor bonsai) i do ogrodów (tzw. outdoor bonsai).
Bonsai do mieszkaÅ„ uformować można z wielu bardzo dobrze znanych, żeby nie powiedzieć pospolitych gatunków: juki, różanecznika, grubosza ("drzewka szczęścia"), fikusa Benjamina, mirtu, szeflery, a nawet z mandarynki, pomaraÅ„czy, oliwki, pistacji, granatu. Bonsai do mieszkaÅ„ lubiÄ… stanowiska sÅ‚oneczne, tak wiÄ™c najlepiej byÅ‚oby, gdyby staÅ‚y przy oknie, lecz nie w peÅ‚nym sÅ‚oÅ„cu. By umożliwić dostÄ™p Å›wiatÅ‚a do wszystkich części roÅ›liny, a tym samym równomierny wzrost, należy co jakiÅ› czas je obracać. Na dwór wystawiać je można tylko w ciepÅ‚e, letnie dni, gdy temperatura zbliżona jest do tej panujÄ…cej w domu. Należy podlewać je umiarkowanie i nie dopuszczać do zalania podÅ‚oża. Po nawodnieniu wodÄ™ z podstawki trzeba wylać, co zapobiegnie gniciu korzeni. CzÄ™stszym jednak powodem Å›mierci bonsai jest brak wody, niż jej nadmiar, ponieważ rosnÄ… one w maÅ‚ych, pÅ‚ytkich pojemnikach, wiÄ™c ziemia szybko wysycha. Bardzo lubiÄ… codzienne zraszanie. Trzeba także pamiÄ™tać o nawożeniu - co 2-4 tygodnie, od wiosny do jesieni.
​
Bonsai ogrodowe caÅ‚y rok spÄ™dzajÄ… na dworze. Niegroźny im mróz ani Å›nieg, bowiem czÄ™sto sÄ… to nasze rodzime gatunki drzew i krzewów, takie jak: brzoza, buk, gÅ‚óg, dÄ…b, sosna, lipa, jaÅ‚owiec, modrzew, a nawet jabÅ‚oÅ„. LubiÄ… dużo sÅ‚oÅ„ca. Uważać jedynie należy wtedy, gdy sÄ… upaÅ‚y - drzewka powinno siÄ™ ustawić w cieniu, by uniknąć poparzenia liÅ›ci. Bonsai ogrodowe najlepiej jest ustawić w miejscu osÅ‚oniÄ™tym od wiatru. Szczególnie niebezpieczne sÄ… mroźne wiatry wiejÄ…ce w zimie. Niektóre gatunki np. klon palmowy, metasekwoja, azalia, sosna drobnokwiatowa sÄ… bardziej wrażliwe, zimÄ… mogÄ… częściowo przemarzać, a nawet zginąć. Najlepszym sposobem na przezimowanie takich bonsai jest zakopanie ich razem z pojemnikiem do gruntu lub przeniesienie do nieogrzewanej piwnicy. Podlewanie drzewek bonsai zależy od wielu czynników. Częściowo wyrÄ™cza nas deszcz, jednak nie można zdać siÄ™ tylko na niego. Z reguÅ‚y drzewka iglaste podlewa siÄ™ rzadziej niż liÅ›ciaste, jednak istniejÄ… pewne wyjÄ…tki (np. roÅ›liny bagienne - metasekwoja czy cypryÅ›nik bÅ‚otny). Równie ważne jest nawożenie.